เทโลเมียร์กับความชราและการเจ็บป่วย
เนื้อหา
เทโลเมียร์คืออะไร
เทโลเมียร์ (Telomere) คือ ส่วนปลายของเส้นดีเอ็นเอ (DNA) ในโครโมโซม (Chromosome) ทำหน้าที่คล้ายปลอกหุ้มป้องกันไม่ให้ดีเอ็นเอเสียหายหรือพันกันระหว่างการแบ่งตัวของเซลล์ (เปรียบเสมือนปลอกพลาสติกที่หุ้มอยู่ปลายโครโมโซม คล้ายปลอกปลายของเชือกผูกรองเท้าไม่ให้ปลายลุ่ย) ซึ่งทุกๆ ครั้งที่เซลล์แบ่งตัว เทโลเมียร์จะสั้นลงเล็กน้อยตามธรรมชาติ จนถึงจุดหนึ่งที่สั้นเกินไป เซลล์จะหยุดแบ่งตัวและเข้าสู่ภาวะชรา หรือที่เรียกว่า “Senescence”
เทโลเมียร์เกี่ยวข้องอย่างไรกับความชราและการเจ็บป่วย
เทโลเมียร์ นาฬิกาชีวิต ตัวบ่งชี้ความชราและความเจ็บป่วย
เทโลเมียร์จะสั้นลงทุกครั้งที่มีการแบ่งเซลล์ และเมื่อเทโลเมียร์สั้นลงจนถึงจุดหนึ่ง เซลล์ก็จะหยุดแบ่งตัว และตายไป ส่งผลให้เซลล์เสื่อม เป็นสาเหตุที่ทำให้เราแก่ลงตามกาลเวลา เปรียบเสมือนนาฬิกาชีวิตที่ค่อยๆ หมดลง ความยาวของเทโลเมียร์จึงเปรียบได้กับนาฬิกาชีวภาพของเซลล์ ยิ่งสั้นมากเท่าไหร่ เซลล์ก็ยิ่งเสื่อมเร็วเท่านั้น การสั้นลงของเทโลเมียร์จึงสัมพันธ์กับภาวะแก่ก่อนวัย และโรคเรื้อรังต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และมะเร็ง
มีการศึกษาพบว่าคนที่อายุมากจะมีเทโลเมียร์ที่สั้นกว่าคนอายุน้อย คนที่มีสุขภาพดีจะมีเทโลเมียร์ที่ยาวกว่าคนที่มีสุขภาพไม่ดี และยังพบการศึกษามากมายที่แสดงให้เห็นว่าความยาวของเทโลเมียร์มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงของการเกิดโรคต่างๆ เช่น โรคมะเร็ง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคเบาหวาน และโรคอ้วน เป็นต้น ความยาวของเทโลเมียร์ จึงมีความสัมพันธ์กับอายุและสุขภาพ
ผลกระทบจากเทโลเมียร์ที่สั้นลง
เมื่อเทโลเมียร์สั้นจนถึงจุดวิกฤต เซลล์จะไม่สามารถแบ่งตัวซ่อมแซมร่างกายได้อีกต่อไป จะนำไปสู่
-
- เซลล์เสื่อมสภาพเร็วขึ้น : ส่งผลต่ออวัยวะต่างๆ ทำงานเสื่อมลง
- ความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังเพิ่มขึ้น : โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง
- ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ : ทำให้ติดเชื้อง่าย
- แก่ก่อนวัย : ผิวหนังหย่อนคล้อย ผมหงอก
เราจะล็อกและดูแลเทโลเมียร์ให้ยืนยาวได้อย่างไร
แม้ว่าเทโลเมียร์ของเราจะสั้นลงไปเรื่อยๆ ตามกาลเวลา แต่ยังโชคดีที่ร่างกายยังมีกลไกมหัศจรรย์ทางธรรมชาติที่ช่วยชะลอความแก่ นั่นคือ เทโลเมียเรส เอนไซม์พิเศษ ที่เปรียบเสมือน นายช่างผู้พิทักษ์ปลายโครโมโซม ทำหน้าที่ ปกป้อง ซ่อมแซม และต่อเติมความยาวของเทโลเมียร์ เพื่อป้องกันไม่ให้เทโลเมียร์สั้นลงจนเกินไป ช่วยให้เทโลเมียร์ยาวขึ้น ป้องกันเซลล์จากความเสียหาย กระตุ้นให้เซลล์แบ่งตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ เทโลเมียเรสเป็นกุญแจสำคัญในการชะลอความเสื่อมของเรา ร่างกายที่มีเทโลเมียเรสน้อย เทโลเมียร์จะสั้นลงเร็ว นำไปสู่ความชราและโรคต่างๆ เมื่อเรา Lock Telomere ได้ ก็ Lock อายุได้
นอกจากร่างกายจะช่วยซ่อมแซมเทโลเมียร์ได้แล้ว เราเองก็สามารถช่วยดูแลปกป้องเทเมียร์ได้เช่นกัน
- ลดความเครียด : หาเวลาผ่อนคลาย ฝึกสมาธิ โยคะ และการหายใจลึก ๆ ช่วยลดระดับฮอร์โมนคอร์ติซอล
- ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม : เช่น เดินเร็ว โยคะ หรือแอโรบิก ช่วยยืดอายุเทโลเมียร์ได้
- พักผ่อนให้เพียงพอ : ควรนอน 7-8 ชั่วโมงต่อคืน เพื่อให้เซลล์ได้ฟื้นฟู
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ : เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว ธัญพืช ลดอาหารแปรรูปและน้ำตาล
- หลีกเลี่ยงสารพิษ : เลิกสูบบุหรี่ งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และหลีกเลี่ยงมลพิษ
- ทานอาหารเสริม : ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
สารอาหารที่มีประโยชน์ต่อเทโลเมียร์
เทโลเมียร์ เปรียบเสมือนนาฬิกาชีวิตของเรา ยิ่งเทโลเมียร์สั้นลง เซลล์ก็ยิ่งเสื่อมโทรม ร่างกายก็แก่ชราลงตามไปด้วย เราจึงต้องหาตัวช่วยที่จะชะลอเวลา ยืดอายุขัย และทำให้มีสุขภาพที่ดีได้ ด้วยสารอาหารจากธรรมชาติที่ช่วยชะลอการหดสั้นลงของเทโลเมียร์ ดังนี้
สารสกัดจากใบบัวบก (Gotu Kola Extract)
ใบบัวบก สมุนไพรไทยที่คุ้นเคยกันดี โด่งดังในด้านสรรพคุณในการรักษาแผลและสมานผิว แต่น้อยคนทราบว่า ใบบัวบกยังมีศักยภาพในการชะลอวัย สารสกัดจากใบบัวบกอุดมไปด้วยสารสำคัญที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยเฉพาะสาร asiaticoside และ madecassoside ที่มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยปกป้องเซลล์จากความเสียหาย กระตุ้นการสร้างคอลลาเจนมีงานวิจัยที่พบว่าสารสกัดจากใบบัวช่วยเร่งการซ่อมแซมเทโลเมียร์ และเพิ่มความยาวของเทโลเมียร์ได้
แอล-กลูตาไธโอน (L-Glutathione)
L-Glutathione สารต้านอนุมูลอิสระระดับเซลล์ ช่วยในการชะลอวัย ฟื้นฟูสุขภาพ และเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน มีการค้นพบว่า L-Glutathione ช่วยกระตุ้นการทำงานของเอนไซม์เทโลเมียเรส ซึ่งทำหน้าที่ต่อเติมความยาวของเทโลเมียร์ ช่วยซ่อมแซม DNA ที่เสียหาย ซึ่งเป็นสาเหตุของความเสื่อมของเซลล์ และเป็นต้นเหตุของการสร้างเซลล์ที่ผิดปกติที่เป็นสาเหตุของการเกิดเซลล์กลายพันธุ์อย่างเซลล์มะเร็งได้ นอกจากนี้ยัง ช่วยกำจัดอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นสาเหตุของความเสื่อมของเซลล์ ริ้วรอยก่อนวัย และโรคต่างๆ แต่น่าเสียดายที่กลูต้าไธโอนจะถูกทำลายโดยกรดในกระเพาะ ดังนั้นเราต้องหาผลิตภัณฑ์ที่สามารถปกป้องกลูต้าไธโอนจากกรดด้วย เช่น แคปซูล DRcap
สารสกัดจากเปลือกองุ่น (Grape Skin Extract)
ในเปลือกองุ่น อุดมไปด้วยสารอาหาร และสารต้านอนุมูลอิสระมากมาย โดยเฉพาะ Resveratrol เรสเวอราทรอล ที่เป็นสารโพลีฟีนอล ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ เพิ่มการทำงานของเซลล์ไมโตรคอนเดรีย ที่เป็นแหล่งผลิตพลังงานและการเผาผลาญในร่างกาย อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นการทำงานของยีน Sirtuins ที่ช่วยช่วยปกป้อง DNA และควบคุมกระบวนการความแก่ของเซลล์ Resveratrol ปกป้อง DNA จากความเสียหาย ป้องกันการกลายพันธุ์ สาเหตุของโรคมะเร็ง
ซิงค์ กลูโคเนต (Zinc Gluconate)
สังกะสี แร่ธาตุสำคัญต่อร่างกาย มีบทบาทสำคัญใน ระบบภูมิคุ้มกัน การเจริญเติบโต การซ่อมแซมเนื้อเยื่อ และการรักษาสมดุลฮอร์โมน โดยพบว่า สังกะสีในรูปแบบ Zinc Gluconate มีโมเลกุลขนาดเล็ก ละลายน้ำได้ดี ดูดซึมได้ดี เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการเสริมสร้างสุขภาพ ชะลอวัย ยืดอายุเทโลเมียร์ และลดความเสี่ยงของโรคต่างๆ
สารสกัดจากกีวีฟรุต (Kiwifruit Extract)
ในผลกีวีมีเอนไซม์แอคตินิดิน Actinidin ซึ่งเป็นเอนไซม์ชนิดโปรติเอสที่ช่วยย่อยโปรตีน ที่นอกจากจะช่วยย่อยโปรตีนจากอาหารแล้ว ยังช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยย่อยคอลลาเจนเก่า กระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใหม่ เสริมสร้างภูมิคุ้มกันโดยช่วยย่อยโปรตีนของเชื้อโรคต่างๆ ลดการติดเชื้อ อีกทั้งช่วยย่อยโปรตีนที่เป็นพิษ ลดความเสี่ยงโรคเรื้อรังต่างๆ
สารสกัดจากดอกดาวเรือง (Marigold Extract)
ในดอกดาวเรืองมีสารสำคัญคือ Lutein และ Zexanthin ที่นอกจากจะช่วยเรื่องบำรุงสายตา ต่อต้านอนุมูลอิสระแล้ว ยังพบว่าสารสำคัญนี้ยังสามารถเพิ่มความยาวของเทโลเมียร์ได้อีกด้วย
ผงปักคี้ (Astragalus Powder)
ผงปักคี้ หรือ Astragalus ช่วยในการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน โปรตีนสำคัญที่ช่วยให้ผิวเต่งตึง ยืดหยุ่น ลดริ้วรอย ช่วยให้ผิวชุ่มชื้น ไม่แห้งกร้าน
สารสกัดจากสับปะรด (Pineapple Extract)
สารสกัดจากสับปะรด มีเอนไซม์โบรมีเลน ที่มีคุณสมบัติช่วยย่อยโปรตีน เช่นเดียวกับผลกีวี จึงช่วยช่วยย่อยสลายคอลลาเจนเก่า กระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใหม่ ลดการติดเชื้อ อีกทั้งช่วยย่อยโปรตีนที่เป็นพิษ ลดความเสี่ยงโรคเรื้อรังต่างๆ
สารสกัดจากเห็ดหูหนูขาว (White Jelly Mushroom Extract)
สารสกัดจากเห็ดหูหนูขาว เป็นแหล่งไฮยาลูรอนิกธรรมชาติจากพืช ช่วยเติมเต็มความชุ่มชื้นให้ผิว กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน และอีลาสติน โปรตีนสำคัญที่ช่วยให้ผิวกระชับ ยืดหยุ่น ซึ่งเมื่ออายุมากขึ้นร่างกายจะสร้างไฮยาลูรอนิกแอชิดน้อยลง ส่งผลให้ผิวแห้งกร้าน ข้อต่อเสื่อม เป็นสาเหตุของความชรา
นิโคทินาไมด์ (Nicotinamide)
Nicotinamide หรือ วิตามินบี3 วิตามินที่จำเป็นต่อร่างกาย มีบทบาทสำคัญใน กระบวนการเผาผลาญพลังงาน การสร้างและซ่อมแซมเซลล์ และการทำงานของระบบประสาท อีกทั้งยังเป็นสารตั้งต้นของ NAD+ หรือ Nicotinamide adenine dinucleotide ซึ่งเป็นโคเอนไซม์ที่พบในเซลล์ทุกเซลล์ของร่างกาย มีความสำคัญในขบวนการฟื้นฟูเซลล์ในระดับดีเอ็นเอ โดยไปเปิดการทำงานของยีน Sirtuins ที่ช่วยควบคุมการสร้างโปรตีนที่ช่วยปกป้อง DNA และควบคุมกระบวนการความแก่ของเซลล์ ถึงแม้ว่าร่างกายจะสามารถผลิต NAD+ ได้เอง แต่ปริมาณจะลดลงเรื่อยๆตามกาลเวลา และจากปัจจัยต่างๆ เช่น ความเครียด มลพิษ และการพักผ่อนไม่เพียงพอ
การดูแลเทโลเมียร์ คือ การดูแลรากฐานของเซลล์ในร่างกาย เมื่อเทโลเมียร์แข็งแรง เซลล์ก็สามารถทำหน้าที่ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ส่งผลให้สุขภาพโดยรวมดีขึ้น ลดความเสี่ยงของโรคเรื้อรัง และช่วยให้เราอายุยืนอย่างมีคุณภาพ ทีนี้คุณก็รู้แล้วนะว่าจะชะลอนาฬิกาของชีวิตได้อย่างไร…
ผลิตภัณฑ์ที่แนะนำ
-
- อายุ
ปัจจัยธรรมชาติที่ทำให้เทโลเมียร์สั้นลงตามการแบ่งตัวของเซลล์ ทุกครั้งที่เซลล์มีการแบ่งตัว เทโลเมียร์จะสั้นลงเล็กน้อย - ความเครียด
ทั้งความเครียดทางกายและทางใจ ล้วนทำให้เกิดอนุมูลอิสระที่เร่งให้เทโลเมียร์สั้นลงเร็วขึ้นได้ - การพักผ่อนไม่เพียงพอ
การนอนหลับน้อยกว่า 7-8 ชั่วโมงต่อคืน เป็นการขัดขวางกระบวนการฟื้นฟูเซลล์ตามธรรมชาติ - อาหาร
พฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ มีน้ำตาลสูง มีไขมันทรานส์ และมีการแปรรูปมาก อาจส่งผลให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง - การสูบบุหรี่
สารเคมีในบุหรี่ทำลายเทโลเมียร์ - มลพิษ
มลพิษทางอากาศ ส่งผลต่อการออกซิเดชัน ทำลายเซลล์และเทโลเมียร์ - โรคบางชนิด
โรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง เป็นต้น
- อายุ